De volgende dinsdag tekenen we weer de Oranjeboom. Om een uur of 9 stelt iemand voor om deze molen eens van dichtbij te bekijken. Zo  gezegd, zo gedaan, de Ruijter, Heinis en Roos gaan erop af. Cees vraagt zich af of we niet aan de eigenaar kan vragen om, bijvoorbeeld in een schuur, een clublokaal te maken. De molen is toch niet meer in gebruik. 

De heer Molenaar vertelt dat de heer Swart hierover moet beslissen. Deze man staat bekend om zijn warme hart, hij stelt meteen de hele molen tot onze beschikking. 

En zo staat de volgende dag in Zaanlander dat we een nieuwe plek hebben. Op zaterdag gaan van Oostveen, Heinis, de Ruijter en Roos aan het werk. En deze heren verrichten een geweldige klus. De Ruijter en Heinis halen alvast de spullen uit het dorp en ook een raam, terwijl Oostveen en Roos de molen van binnen uitstoffen. 

Wat we hier allemaal uitstoffen op één middag, hebben we zelfs in Zaandijk niet onder de bezem gehad. 

Stof, zaagsel, zand en marmerslijp plus natuurlijk spinnenwebben worden in grote hoeveelheden weggeveegd en men kan begrijpen dat het af en toe lijkt of de molen in brand staat, zulke wolken komen eruit. 

Na een week dat we avond aan avond werken, is alles ingericht. Een mooie lichte ruimte.

Op dinsdagavond 11 juli 1940 is de opening gepland. 

Van verre staat de vlag van de Zaansche Schilderskring te wapperen op de molen.

Er komen veel mensen kijken. De wethouders Swart en Kollewaard, mevrouw van Leeuwen, de heer de Jong, de heer T. Rok, de andere eigenaar de heer Molenaar en andere donateurs. 

Daarbij de verslaggevers van de Zaanlander en het Zaans Volksblad.

Onze voorzitter Cees Heinis en de heer Swart houden een toespraak en ook mevrouw van Leeuwen en de heer Kok uit Krommenie.  Het is een prachtige avond geworden.  

Helaas heeft ons verblijf in de molen slechts kort geduurd. 

In de winter van 1940- 1941 is besloten om de molen te slopen. 

Het hout wordt gebruikt om de fabriek van Molenaars Kindermeel van brandstof te voorzien. 

Was dit het einde van de Zaanse Schilderskring?

Neen, de schilderkring is nog springlevend. Na de oorlog in 1946, hebben we eerst, onder grote belangstelling, een tentoonstelling georganiseerd in Zaandam, waarin we ons oorlogswerk presenteerden. 

Vervolgens huisden we op verschillende plaatsen. Onder andere op een zolder in de Stationsstraatschool in Zaandam, een boerderij aan het Stuurmanspad, een pand aan het Kattegat, een kelder aan de Zuiddijk, een ruimte aan het Krimp, bij de leden thuis, de voormalige politiepost aan de Museumlaan in Koog aan de Zaan en nu in de Groene Bark in Zaandam. 

Het aantal leden is rond de 50 en de tentoonstellingen vinden plaats met Kerstmis in het Weefhuis. 

Bekende kunstenaars die de Zaanse Schilderskring voortgebracht heeft zijn: Klaas Bood, Pieter Groot, Aart Roos, Selma Timmerman en Jaap Stellaart.

Op 4 oktober 1997 bestond onze Schilderskring 60 jaar. Het jubileum werd met veel aandacht kracht bijgezet. “Nu eens niet met een expositie van ons werk, want op dat ogenblik werden de mensen al zo’n beetje doodgegooid met exposities,” aldus Piet Soeters. We vierden het in eigen kring. De leden kwamen op zondagochtend bijeen in het atelier aan het Krimp, nummer 15. Na koffie en wat lekkers trokken we naar Amsterdam, voor een bezoek aan de schilderijenafdeling van het Rijksmuseum. “Daar hangt tenslotte het grote werken het leek ons leuk om daar eens gezamenlijk naar te kijken.”

Onze Kring is op 4 oktober 1937 opgericht onder de naam: “Kunst naar kennis.” En had toen voornamelijk leden in Westzaan, waar ook de werkruimte was in een molen. na enkele jaren werd de naam veranderd in “Zaanse Schilderskring.”

Het aantal leden was al jaren constant. “We waren met ongeveer 50 personen, nu eens wat meer, dan weer wat minder. In het algemeen werkte iedereen op zijn eigen manier. We gaven elkaar tips over hoe je iets moest aanpakken (net als nu). Daarnaast hadden we in die tijd veel aan Marin Zwikker. Hij was onze instructeur, de artistiek leider zogezegd. De bijeenkomstenwaren op dinsdag- en woensdagavond en ook op dinsdagmiddag.

In de eerste jaren van het bestaan gingen de leden van de kring regelmatig op de fiets naar exposities in Amsterdam. Het atelier was in 1997 al een jaar of vijf op het Krimp. Daarvoor leidden ze een zwervend bestaan in panden aan de Zuiddijk, het Kattegat, het Stuurmanspad, het Sint Catherijnepad en de Damstraat.

Bekende namen onder voormalige leden, zijn die van Klaas Bood, Han Pos, Jacob Honig en Gerard Boot

Dankzij de muziekvereniging Voorwaarts, toneelvereniging Kunst Veredelt en de speeltuinvereniging Het Zuiden konden we de zaal heel mooi inrichten met kleeden en tafels zodat onze voorzitter de tentoonstelling kon openen.

Ook over de publieke belangstelling kunnen we tevreden zijn.  Het verloten van een schilderij wat bij elke vorige tentoonstelling een attractie vormde werd thans achter wege gelaten , evenals het heffen van entree. De financiële strop hiervan werd echter ruim gedekt door de giften bus die behoorlijk vol kwam .

Al met al werd deze expositie een aardig succes en een woord van dank past zeker voor de pers die door mooie artikelen tot het slagen van onze tentoonstelling belangrijk bijdroeg.

Na de oorlog in 1946, hebben we eerst, onder grote belangstelling,  een tentoonstelling georganiseerd in Zaandam, waarin we ons oorlogswerk presenteerden. Dat was in de Meufa, de voormalige meubelfabriek op het gasterrein in samenwerking met de Zaanse Gemeenschap. In de Zaanlander gaf de bekende schilder Frans Mars commentaar over de kwaliteit van het getoonde werk. 

Forse kritiek van Frans Mars

“Zwakkere probeersels weren. Niet alleen elkaars opinie geven, niet alleen de maker beslist, zo kom je nooit opeen hoger plan. 

Opstelling maakt rommelige indruk, werk kris kras door elkaar. In de blinde rondgestrooid.  

De aquarellen van G. de Ruyter waren gelukkig wel het aanzien waard. S. Kaper hield zich bezig met verdieping in bezinning, maar was te oppervlakkig. 

Tentij was op zijn best in stillevens. Deudekom was te hard van kleur, maar zijn schemerlamp was verdienstelijk. De tekeningen op de tafels waren daarentegen zeer het aanzien waard.” 

Na deze tentoonstelling was, ondanks de grote belangstelling, het jaarsaldo van de Schilderskring geslonken tot fl. 5,21.